Deze wereld zit boordevol prikkels. Zodra we wakker worden staan we vaak al áán. De telefoon ligt voor het grijpen en naast je favoriete spelletje, bekijk je ook gelijk even je mail. En dan maken we maar gelijk een rondje: Instagram, facebook, onze online shops met fijne aanbiedingen en nog even wat appjes beantwoorden. Dan is het hoog tijd om uit bed te springen voor je werk of gezin. Wat voor een prikkels zijn er eigenlijk allemaal?
Fysieke, emotionele en brein- prikkels
We kunnen de prikkels opdelen in fysieke prikkels, emotionele prikkels en prikkels voor ons hoofd (breinprikkels). Bij fysieke prikkels moet je denken aan sporten, wandelen, fietsen, de natuur, alle seizoenen op je huid, seks, knuffelen, een warm bad, maar ook je koffiemomentje of lunch. Alles waarbij je je zintuigen prikkelt en met je lijf waarneemt.
Emotionele prikkels zijn dingen als een fijn gesprekje met je partner bij het ontbijt of juist een flinke discussie tijdens een visite bij familie. Maar ook de vibe die je oppikt op je werk. Of het nu positief of negatief is. En tegenwoordig ervaren we die emotionele prikkels, niet enkel offline, maar ook online. Zeker als ik kijk naar mijn tieners. Hoeveel gesprekjes zij online kunnen voeren en dan ook nog met meerdere mensen tegelijk en alle emoties die daar bij horen. En dan heb ik nog niets gezegd over het nieuws. Alle kanalen waar we wereldnieuws kunnen volgen. Prachtig dat dat kan, interessant ook, mooi, maar soms ook intens en veel. Het zijn allemaal emotionele prikkels die ons systeem te verwerken krijgt.
En dan als laatste de breinprikkels. Denk aan opleiding, leren, lezen, elke vorm van informatieverwerking. Google, Chat GPT, mailtjes, je werk. En dat is ook een wereld die alleen maar groter is geworden. Meer mogelijkheden, meer om te kunnen weten. We hebben meer kennis dan ooit en of je dat nu hebt over wenkbrauwen shapen, opvoeding, politiek of hoe je het beste pasta pesto kunt klaarmaken, dat maakt niet uit. De mogelijkheden om kennis toe te laten nemen, op welk vlak dan ook, zijn enorm. Hoor je dat er ook wel overlap is? Als ik knuffel met mijn dochter, is dat een fysieke én emotionele prikkel. Als ik het journaal kijk is dat een brein- en emotionele prikkel.
Geeft de prikkel energie of loop je leeg?
Naast dat er de verschillende prikkels zijn, is het ook leuk te weten: geeft deze prikkel energie of loop ik er op leeg? En dat is heel persoonlijk. De één kan niet genoeg sociale prikkels krijgen, maar de ander is na een avondje bijkletsen óp. Om te weten wat prikkels met je doen, is het handig te voelen. Hoe voel ik me na vandaag? Opgeladen, overweldigd? En wat maakte dat? Ga eens na voor jezelf of de prikkels die je fysiek, emotioneel en voor je brein binnenkrijgt opbouwend zijn? Geven ze je energie of putten ze uit?
Ons parasympatisch en sympathisch zenuwstelsel
Al deze prikkels moeten ook verwerkt worden. Wellicht ken je het verhaal van het sympathisch zenuwstelsel en parasympatisch zenuwstelsel. Het sympathische zenuwstelsel is het gaspedaal. Ons alert en áán staan. Ons parasympatisch zenuwstelsel is de rem, dan staan we ‘uit’. Op het moment dat we ‘uit’ gaan, gaat juist ons spijsverteringstelsel aan het werk. Dat is het moment dat er ruimte is om te verteren. Wanneer we slapen bijvoorbeeld is ons lichaam bezig met verwerkings- en herstelprocessen. Dat verteren gaat over verwerken van voeding, maar ook over de verwerking van alle andere vormen van prikkels.
Staan we genoeg ‘uit’, om alles te verwerken?
Buiten ons slapen om, pakken we tegenwoordig weinig rust. Als we moe zijn van een lange werkdag, hebben we niet altijd zin om nog bij bed voor te lezen aan onze kinderen, maar willen de bank op met onze telefoon. Dat is niet ontprikkelen of verwerken, dat zijn nog meer nieuwe prikkels! Door het stofje dopamine wat vrijkomt, is het bijna verslavend om nieuwe kennis op te zoeken, nog een serie te kijken, nog even te scrollen op social media. In plaats van rusten, zoeken we nog meer prikkels op. En onze verwerkingstijd blijft op deze manier beperkt. We houden bijna enkel de nacht over, waar we uít kunnen staan en kunnen verwerken. En doordat we overstromen van prikkels, lukt het niet in slaap te komen. We gaan piekeren. Het is zoveel dat je systeem het niet kan bijbenen en het voelt naar. En dus… pak je opnieuw je telefoon.
Geef grenzen aan én kijk naar prikkelverwerking
Als we overprikkeld zijn, denken we vaak aan: wat ga ik wel en wat ga ik níet doen? Waar kan ik grenzen aangeven? Ik ga een feestje afzeggen of ik ga bespreken op mijn werk dat ik een project moet laten vallen. En dat is goed. Goed zorgen voor jezelf en je grenzen bewaken is cruciaal. Maar daarnaast denk ik dat we vaker mogen nadenken over: HOE ga ik dingen doen? Ga ik de hele dag áán staan of neem ik een break van alle prikkels? Op welke momenten ga ik verwerken en verteren?
Denk eens na over HOE jij de dag aanvliegt
Naast het grenzen aangeven wil ik je uitdagen om eens minder dingen tegelijk te doen. Dus in plaats van tandenpoetsen en direct squatten of koken met een serie aan of hardlopen met een podcast… ga eens 1 ding tegelijk doen. Naar de wc zonder telefoon. Eten. Aandacht voor je vriendin. Koken. En daarnaast ook dingen ontspannen te doen in plaats van gehaast. Ik had een burn-out nodig om deze dingen anders te gaan aanpakken. De grootste verandering zit voor mij in het HOE ik dingen aanpak. Alles ontspannen, 1 ding tegelijk. Het levert mij een ontspannen hoofd en lichaam op. Er is tijd om alles te verteren.
Op maat voor jou!
Dat is best even veel informatie, maar herkenbaar toch? Met deze BLOG wil ik je aanmoedigen te onderzoeken of je prikkels genoeg tijd krijgen om verwerkt te worden. Laat ik het concreet voor je maken. Schrijf eens op voor jezelf:
- Hoeveel uur van de dag sta ik áán? Netflix en telefoontijd is dus ook áán staan.
- Welke van de 3 soorten prikkels ervaar ik teveel van en krijg ik de kans niet om goed te verwerken? Kijk naar fysieke, emotionele en breinprikkels. Is er ook één waar ik juist meer behoefte aan heb? Dat is ook goed te weten.
- Zijn de verschillende prikkels voldoende opbouwend en constructief? Je lichaam uitputten met doorwerken is anders dan tijd maken om jezelf te trainen met sporten bijvoorbeeld. Ik heb afgelopen jaar mijn breinprikkels drastisch verminderd en juist fysieke prikkels toegevoegd. En dat heeft juist enorm geholpen om allerlei dingen te verwerken. Hoe mooi is dat?
- Heb jij voor de balans grenzen nodig? Waar wil je nee tegen zeggen, zodat je tijd hebt om jouw prikkels beter te verwerken?
- Wil jij het ‘HOE’ veranderen? Wil je vaker 1 ding tegelijk doen? En daarnaast wil je dingen rustiger doen? Meer vertraagd? Schrijf deze dingen op voor jezelf.
- Bedenk eens wat je kunt doen komende week om de balans van alle prikkels in jouw leven te herstellen. Maak het zo concreet mogelijk.
Oefen en test uit. Speel ermee. Geef jezelf tijd om te testen en uit te proberen. Het hoeft niet in 1 keer goed. Regie neem je door wekelijks eerlijk te kijken naar wat gewerkt heeft en niet, zodat je kunt bijsturen.
Meer nodig? Het kan zijn dat je zo overweldigd bent door prikkels, dat het niet in je eentje lukt om het op een rijtje te krijgen. Boek dan een inzichtgesprek. Dan kijken we samen of ik je kan helpen.
